Cheque Bounce Lawyer

Section:- 140. Defence which may not be allowed in any prosecution under section 138:

It Shall not be a defence in a prosecution for an offence under section 138 that the drawer had no reason to believe when he issued the cheque that the cheque may be dishonoured on Presentment for the reasons stated in that section. cheque may be dishonoured on presentment for the reasons stated in that section.

Section:- 141. Offences by companies:

(1) If the person committing an offence under section 138 is a company, every person who, at the time the offence was committed, was in charge of, and was responsible to the company for the conduct of the business of the company, as well as the company, Shall be deemed to be guilty of the offence and shall be liable to be Proceeded against and punished accordingly:

Provided that nothing contained in this sub-section shall render any person liable to punishment if he proves that the offence was committed without his Knowledge, or that he had exercised all due diligence to prevent the commission of such offence:

Provided further that where a person is nominated as a Director of a company by virtue of his holding any office or employment in the Central Government or state Government, as the case may be, he shall not be liable for prosecution under this Chapter.

(2) Notwithstanding anything contained in sub-section (1), where any offence under this Act has been committed by a company and it is proved that the offence has been committed with the consent or connivance of, or is attributable to, any neglect on the part of, any director, manager, secretary or other officer of the company, such director, manager, secretary or other officer shall also be deemed to be guilty of that offence and shall be liable to be Proceeded against and punished accordingly.

કલમ-૧૪૦. કલમ-૧૩૮ હેઠળની કોઇ ફરિયાદ માંડવામાં બચાવ કરવાની છૂટ આપી શકાશે નહી:

ચેક આપવામાં આવ્યો ત્યારે કલમ-૧૩૮ માં જણાવેલ કારણોસર ચેક રજૂ કરવામાં આવ્યેથી તે સ્વીકારી શકાશે નહી તેવુ ચેક લખનારને માનવાને કોઇ કારણ નહોતું તેવુ તે કલમ હેઠળના ગુના માટેના ફોજદારી કામમાં બચાવ લઇ શકાશે નહીં.

કલમ-૧૪૧. કંપનીઓએ કરેલ ગુનાઓ:

(૧) આ કાયદાની કલમ- ૧૩૮ હેઠળ ગુનો કરનાર વ્યકિત જયારે કોઇ કંપની હોય તો ગુનો કરવામાં આવ્યો તે વખતે કંપનીના કાર્ય સંચાલન માટે કંપનીનો હવાલો ધરાવતી હતી અને કંપનીને જવાબદાર હતી તેવી દરેક વ્યકિત તેમજ કંપની તે ગુના માટે દોષિત છે એમ માનવામાં આવશે અને તેમની સામે કાર્યવાહી કરી શકાશે અને તે અનુસાર તેમને શિક્ષા પણ કરી શકાશે.

પરંતુ એવી વ્યકિત એમ સાબિત કરે કે તે ગુનો તેની જાણ બહાર થયો હતો અથવા તે ગુનો અટકાવવા માટે તેણે તમામ યોગ્ય સાવધાની રાખી હતી તે વ્યકિત આ પેટા કલમના કોઇપણ મજકુરથી આ અધિનિયમમાં ઠરાવેલ કોઇપણ શિક્ષાને પાત્ર ઠરશે નહી.

વધુમાં એવી જોગવાઇ કરવામાં આવી છે કે જયારે વ્યકિતને કંપપીના ડયરેકટર તરીકે કેંદ્ર સરકાર અથવા રાજય સરકાર અથવા કેંદ્ર સરકારના અથવા યથાપ્રસંગ રાજય સરકારની માલિકીના અથવા નિંયત્રણ હેઠળના નાણાંકીય કોરપોરેશનમાં કોઇ હોદો અથવા નોકરી પોતે ધરાવતી હોવાની રૂએ કંપનીના ડાયરેકટર તરીકે કોઇપણ વ્યકિતની નિમણૂક કરી હોય ત્યારે તે આ પ્રકરણ હેઠળ ગુનાની કાર્યવાહી માટે જવાબદાર થશે નહીં.

(૨) પેટા-કલમ (૧) માં ગમે તે મજકુર હોય તેમ છ્તા આ કાયદા હેઠળનો કોઇ ગુનો કંપનીએ કર્યો અને તે ગુનો કંપનીના કોઇ ડાયરેકટર, મેનેજર, સેક્રેટરી અથવા અન્ય અધિકારીની સંમતિથી અથવા તેની મૂક-સંમતિથી કરવામાં આવ્યો હોય અથવા તેમના તરફથી થયેલી બેદરકારીને કારણે થયો હોય એમ સાબિત થાય ત્યારે એવો ડાયરેકટર, મેનેજર, સેક્રેટરી અથવા અધિકારી પણ તે ગુના માટે દોષિત છે એમ ગણાશે. અને તેની સામે કાર્યવાહી કરી શકાશે અને તે અનુસાર તેને શિક્ષા પણ કરવામાં આવશે.

Advocate Paresh M Modi is a highly regarded advocate based in Ahmedabad, known for his expertise in criminal law. As a distinguished lawyer at the Gujarat High Court, he specializes in a wide range of legal matters, making him a sought-after professional in various areas of law. Some of his notable specializations include handling cases related to cheque bounce, property disputes, cybercrime, court marriages, divorces, debt recovery tribunals (DRT), FIR quashing, land revenue disputes, anticipatory bail, PASA (Prevention of Anti-Social Activities Act), family law, civil law, and more. Advocate Paresh M Modi is a highly skilled lawyer practicing at the Gujarat High Court Lawyer in Ahmedabad. With his extensive experience and expertise, He has established himself as a renowned advocate in the region. Stay connected with him on social media for updates:

Facebook | Twitter | LinkedIn | Instagram | YouTube

Follow Advocate Paresh M Modi, the esteemed lawyer, for valuable insights, legal analysis, and engaging discussions. Stay informed about the law and legal developments through his informative content. In the meantime, check out other Information from Home Page, or call us at Landline No: +91-79-48001468 or Phone & WhatsApp No: +91 99250 02031.

Section:-139. Presumption in Favour of holder:

It Shall be presumed, unless the contrary is proved, that the holder of a cheque received the cheque, of the nature referred to in section 138, for the discharge, in whole or in part, of any debt or other liability.

કલમ-૧૩૯. ચેકના ધારણકર્તાની તરફેણમાં અનુમાન:

વિરુધ્ધની હકીકત સાબિત ન થાય ત્યાં સુધી એવું માનવામાં આવશે કે તે ચેક ધારણ કરનારે તે ચેક કલમ-૧૩૮ માં દર્શાવ્યા મુજબ કોઇ દેવાના અથવા અન્ય જવાબદારીના પુરેપુરા અથવા તેના કોઇ ભાગમાંથી બોજ મુકત થવાના બદલામાં તે ચેક મેળવ્યો હશે.

: Comment:

Negotiable Instruments Act, 1881- Presumption mandated u/s. 139 of N.I.Act, 1881 includes existence of legally enforceable debt or liability-Presump-tion can be rebutted by Accused by raising the defense-Initial Presumption favours the Complainant and also burden of proof lies on the Complainant-Initial burden of proof lies on the Complainant-Once proved-Open to Accused to prove non-existence of consideration-Court to examine direct evidence or from preponderance of probabilities that existence of consideration was improbable Reverse onus Clause u/s. 118 of N.I Act-Presumption available until the contrary is proved-Applicable to N.I matters subject of Law of Evidence-Presumption of Law.

:ટિપ્પણી:

વટાવખત અધિનિયમ, ૧૮૮૧- એન. આઇ. અધિનિયમ, ૧૮૮૧ ની કલમ ૧૩૯ હેઠળ કાયદેસરના આદેશનું અનુમાન દેવું અને જવાબદારીના અમલનું અસિતત્વ સમાયેલ-બચાવ ઉભો કરી આરોપી દ્રારા અનુમાન નકારી શકાય -શરૂઆતનું અનુમાન ફરિયાદ પક્ષની તરફેણ કરેલ અને સાબિત કરવાની જવાબદારી ફરિયાદ પક્ષ ઉપર પણ લાદેલ-શરૂઆતની સાબિત કરવાની જવાબદારી ફરિયાદ પક્ષ ઉપર લાદેલ-એક વખત સાબિત થયેલ-આરોપી માટે સાબિત કરવાનું ખુલ્લું છે કે ધ્યાનમાં લેવાનું અસિતત્વ ધરાવતું નથી- અદાલતે સીધા પુરાવા તપાસવા અથવા શકયતાનું અનુમાન કે ધ્યાનમાં લેવાની બાબતનું અસિતત્વ અયોગ્ય હતું-એન.આઇ. અધિનિયમની કલમ ૧૧૮ હેઠળના ખંડનો બોજો ઉલટાવેલ-સાબિત ન થાય ત્યાં સુધી અનુમાન મળી શકે છે- એન.આઇ.ની બાબતને પુરવાનો કાયદો લાગુ પડે- કાયદાનું અનુમાન.

Judgement:

Patel Jayantibhai Mafatlal Vs. The State of Gujarat 2018(3) GLH (N.O.C.) 3.

Negotiable Instruments Act, 1881-Section 139-Rebuttal-A burden on accused-Account books given in evidence-Both companies were sister con-cerns-One of them paid cheque to complainant, it was signed by other-No efforts made to prove Directors were seperate-Presumption must go in favour of holder of cheque.

Patel Jayantibhai Mafatlal Vs. The State of Gujarat 2018(3) GLH (N.O.C.) 3.

વટાઉખત અધિનિયમ ૧૮૮૧-કલમ ૧૩૯- રદિયો આપવાનું-આરોપી પર બોજો-હિસાબી ચોપડા પુરાવામાં આપ્યા-બંને કંપનીઓ (પરસ્પર સંકળાયેલી) હતી-એમાંથી એકે ફરીયાદીને ચેક આપ્યો અને બીજાએ સહી કરી-પુરવાર કરવાનો કોઇ પ્રયત્ન નહિ-ડિરેકટરો અલગ હતા-ચેક ધારકની તરફેણમાં અનુમાન થવું જોઇએ.

Advocate Paresh M Modi is a highly regarded advocate based in Ahmedabad, known for his expertise in criminal law. As a distinguished lawyer at the Gujarat High Court, he specializes in a wide range of legal matters, making him a sought-after professional in various areas of law. Some of his notable specializations include handling cases related to cheque bounce, property disputes, cybercrime, court marriages, divorces, debt recovery tribunals (DRT), FIR quashing, land revenue disputes, anticipatory bail, PASA (Prevention of Anti-Social Activities Act), family law, civil law, and more. Advocate Paresh M Modi is a highly skilled lawyer practicing at the Gujarat High Court Lawyer in Ahmedabad. With his extensive experience and expertise, He has established himself as a renowned advocate in the region. Stay connected with him on social media for updates:

Facebook | Twitter | LinkedIn | Instagram | YouTube

Follow Advocate Paresh M Modi, the esteemed lawyer, for valuable insights, legal analysis, and engaging discussions. Stay informed about the law and legal developments through his informative content. In the meantime, check out other Information from Home Page, or call us at Landline No: +91-79-48001468 or Phone & WhatsApp No: +91 99250 02031.

Mahendra kumar Kedarnath Modi and Ors. Vs. State of Gujarat and Anr:2018 (1) G.L.H. 288.

Negotiable Instrument Act, 1881-S.138-Complaint for dishonour of cheque-Cognizance of an offience-Magistrate is required to issue summons for attendance of accused only on examination of the Complaint and on satisfaction that there is sufficient ground for taking cognizance of the offence and that he is competent to take such cognizance of offence- Once the Magistrate forms his opinion that there is sufficient ground for proceeding and issue summons, there is no question of going back following the procedure u/s. 201 of the Code-In the absence of any power of review or recall, the Magistrate cannot recall the sum-mons under sec. 201 of the Code- The contention raised on behalf of the Complainant that the accused should have raised the issue of territorial jurisdiction before the Magistrate at the earliest so that the Court could have looked into the same keeping in mind the provision of Section 201 of the Code has no application.

Mahendra kumar Kedarnath Modi and Ors. Vs. State of Gujarat and Anr:2018 (1) G.L.H. 288.

Negotiable Instruments Act, 1881-Section 138 (b)-Cause of action ac-crual of-cheque presented in appeal period without service of notice-No cause of action will arise-It simply meant no cause to prosecuter drawer.

Mahendra kumar Kedarnath Modi and Ors. Vs. State of Gujarat and Anr:2018 (1) G.L.H. 288.

પરક્રામ્ય ખતોનો અધિનિયમ, ૧૮૮૧- કલમ ૧૩૮-ચેક પરત ફરવા માટે ફરિયાદ-એક ગુંહાની નોંધ લીધેલ-ફરિયાદને તપાસની વખતે માજીસ્ટ્રેટ ફકત આરોપીને હાજર રહેવા માટે સમન્સ પાઠવવાની જરૂર છે અને ગુંહાની નોંધ લેવા માટે સમક્ષ છે-એક વખત માજીસ્ટ્રેટનો તેનો મત બંધાય કે કાર્યવાહી માટે તેમાં પુરતા મુદા છે અને સમન્સ મોકલે, તેમાં સહિતાની કલમ ૨૦૧ હેઠળ પાછા ફરવાનો પ્રશ્ન નથી-ફેર વિચારણાની અથવા ફેર તપાસની અથવા પાછા બોલાવવાની કોઇ સતાની ગેરહાજરીમાં મેજીસ્ટ્રેટ સંહિતાની કલમ ૨૦૧ હેઠળ સમન્સ પરત બોલાવી/મેળવી શકે નહિ-ફરિયાદ પક્ષ તરફથી એવો વાંધો ઉભો કરેલ કે આરોપીએ સૌથી પહેલા મેજીસ્ટ્રેટ સમક્ષ પ્રાદેશિક હકુમતનો મુદ્દો ઉભો કરેલ જેથી કે અદાલતે સંહિતાની કલમ ૨૦૧ ની જોગવાઇને ધ્યાનમાં રાખતા તેમાં જોવુ જોઇતું હતું તેને માન્યતા નથી.

Mahendra kumar Kedarnath Modi and Ors. Vs. State of Gujarat and Anr:2018 (1) G.L.H. 288.

વટાઉખત અધિનિયમ ૧૮૮૧- કલમ ૧૩૮ (બી)- દાવાનુ કારણ- ઉપસ્થિત થવાનું- ચેકને, નોટીસ આપ્યા વિના અપીલના સમયમાં રજુ કર્યો-દાવાનું કોઇ કારણ ઉપસ્થિત થશે નહિ- એનો અર્થ ફકત એવો જ છે કે ચેક કાઢી આપનારની સામે ફરિયાદનું કોઇ કારણ નથી.

Advocate Paresh M Modi is a highly skilled lawyer practicing at the Gujarat High Court Lawyer in Ahmedabad. With his extensive experience and expertise, He has established himself as a renowned advocate in the region. Stay connected with him on social media for updates:

Facebook | Twitter | LinkedIn | Instagram | YouTube

Follow Advocate Paresh M Modi, the esteemed lawyer, for valuable insights, legal analysis, and engaging discussions. Stay informed about the law and legal developments through his informative content. In the meantime, check out other Information from Home Page, or call us at Landline No: +91-79-48001468 or Phone & WhatsApp No: +91 99250 02031.